Yelpazesi çok geniş olan Lojistik sektöründe tam olarak nerede olabileceğinin cevabını mı arıyorsun?
O zaman bunu çözmeye çalışalım. Haydi!
"Lojistisyen Ne İş Yapar?" sorusunun tek bir yanıtı yoktur. Bu iş kapsamını detaylıca ortaya koyabilecek bir plan oluşturarak kafanızda bir şeylerin daha net şekillenmesini sağlamaya çalışalım.
- İLK ADIM: Hangi tarafta olmak istiyorsun?
- Hizmet Veren Taraf: Bundan anlamamız gereken bir Lojistik-Kargo-Taşımacılık-Nakliyat firmasıdır. Üretici veya ihracat-ithalat yapan işletmelere salt olarak taşıma veya bütünleşik lojistik hizmetler(depolama, sigortalama, gümrükleme vb.) sunabilen bir firmada kariyerinize başlayabilirsiniz. Bu firmalarda çalışıyor olmak size "işinizi yaptığınızı" hissettirir. Yani, eğitiminiz süresince aldığınız Lojistik Yönetimi, Depolama, Demiryolu, Denizyolu, Havayolu, Karayolu ve Taşıma Hukuku dersleri hizmet veren lojistik işletmesinde çalışan kişinin avantajı olmaktadır. Örneğin: CMR Belgesinin ne demek olduğu, hangi taraflar arasında yapıldığını bilerek mezun olan kişi Uluslararası Lojistik işi yapan bir işletmede yabancılık çekmeyecektir.
- Hizmet Alan Taraf: Yukarıda bahsedilen üretici veya ihracat-ithalat yapan işletmelerdir. Bu işletmelerin mutlaka bir Lojistik Departmanı bulunmaktadır. Buradaki zorluk Lojistisyen olmanın yanı sıra üretilen ürünün bilgisine de sahip olunmak zorunda kalınmasıdır. Örneğin: Banvit'in Lojistik Departmanında yönetici olan birisi tavuğun kümes aşamasından, nihai tüketicisine ulaştırılmasına kadar birçok süreç hakkında bilgi ve görüş sahibi olmak durumundadır. Bu durumun zorluğuna karşın hizmet alan tarafta olmanın avantajları da vardır. Örneğin: Sütaş Lojistik Departmanı genellikle işletmede küçük bir birimdir. Bir veya birkaç yönetici/çalışan bulunduran bu departmanda vazgeçilmez pozisyonda olup, işletmede uzun vadeli çalışma imkanınız oluşabilir.
- İKİNCİ ADIM:
- Olmak istediğin taraf "Hizmet Veren" ise: Bu mesleğin eğitimini almış çoğu kişinin olmak istediği yer bir Lojistik firmasıdır. Peki bu Lojistik firması nedir? Kendine ait çekicisi ve konteyneri olmayan, depolama alanları bulunmayan ve sadece küçük bir ofisi bulunan bir işletme de Lojistik firması olabilir. Biz bunlara Freight Forwarder veya Taşıma İşleri Organizatörü deriz. Bir taşıma işini taahhüt eden, taşıma sorumluluğunu üzerine alan ve üretici/ithalatçı-ihracatçı firmalar ile yük taşıyan işletmeler arasında köprü kuran işletmelerdir. Örneğin: C&F Mobilya bir üretici firma olsun. Bursa'da yerleşik C&F Mobilya ofis tipi özel sipariş mobilyalarını Macaristan/Budapeşte'de bulunan müşterisine teslim etmek istemektedir. Bursa'da ofisi bulunan ABC Lojistik'e taşıma talebinde bulunan C&F Mobilya oluşan teklif formu çerçevesinde FTL/FCL (Tam araç-Tam Konteyner Taşıması) taşıma istemektedir. ABC Lojistik tam araç taşımasını taahhüt eden firma olup taşıma sözleşmesini C&F Mobilya ile yapmıştır. ABC Lojistik, taşıma hizmetini ifa etmek üzere UND Lojistik ile anlaşır. UND Lojistik, belirlenen teslim şekline göre yükü Macaristan/Budapeşte'deki müşteriye teslim eder. Bu örnekte gördüğümüz üzere; bir Lojistik firmasında çalışmak istiyorsak bir kaç tür işletme karşımıza çıkacaktır. Taşıma İşleri Organizatörü olarak genellikle ofiste mail yazışmaları ve teklif formları ile çalışma gününüzü geçirirsiniz. Yüzlerce filosu olup farklı tip taşıma hizmeti sunan bir Lojistik firmasında ise gerektiğinde operasyon sahasında yükleme/boşaltma ve istifleme aşamalarının da içerisinde bulunabilirsiniz. Örneğin: Lojistik firmalarında bulunan "Proje Lojistiği" departmanları ağır tonajlarda taşıma hizmeti verirler. Bu taşıma işine uzman Lojistisyenler de refakat eder. Başka bir açıdan bakarsak; siz sadece tek tip taşıma türüne ilgi duyabilirsiniz. Denizyolu taşımacılığına ilgi duyan birisi limanlarda konteyner işletmecisi veya liman işletmecisi firmalarda da çalışabilir. Çok daha spesifik olarak Denizyolu, Demiryolu, Karayolu ve Havayolu taşımacılığının dışında yeni ihtiyaçlar doğrultusunda ortaya çıkan iş kolları da Lojistik sektöründe bulunmaktadır. Örneğin: Sağlık Lojistiği, Mobilya Lojistiği, Enerji Lojistiği. Kısacası olay tamamen sizin ilgi ve sevginizle alakalı.
- Olmak istediğin taraf "Hizmet Alan" ise: Sektörde gördüğüm kadarıyla tecrübesi yüksek olan kişiler hizmet alan üretici işletmelerde tercih edilmektedir. Bu kişiler Lojistik sektöründe edindiği tecrübeler sayesinde hizmet veren-hizmet alan tarafın isteklerini, beklentilerini ve ihtiyaçlarını daha iyi çözümleyebilir. Ayrıca bazı üretici firmalar outsource ettikleri Lojistik hizmetlerini kendileri de karşılayabilmektedir. Bu konudaki tercih tamamen işletmenin inisiyatifindedir. Dış kaynak kullanımının avantajları; üretici firmanın asıl işine (üretim) odaklanmasını sağlayarak kendi uzmanlığı dışındaki Lojistik işini, işinde uzman bir firma aracılığıyla sağlamak ve ekstra işçilik, bakım, sertifikasyon/belgelendirmeden kaçınmak. Dış kaynak kullanmadan kendi hizmetini sağlamanın faydaları; kontrolü elinde tutmak, işletmede katma değer yaratmak, ilk yapım maliyetlerinin yüksek olmasına rağmen uzun vadede fayda sağlamak. Örneğin: Doğtaş Mobilya, kendi Lojistik firması olan Doğnak ile bu hizmetleri sağlamaktadır. Veya otomobil üreticisi olan Dacia/Renault, Otomobil Lojistiği hizmetlerini OMSAN Lojistik ile sağlamaktadır. Bu tamamen bir tercih meselesi olup, hangisinin işletmeye daha faydalı olacağının tespitini yapabilmek yılların tecrübesi olmayı da gerektirir. Tavsiyem, Lojistisyen arkadaşların Lojistik firmalarında bu uzmanlığı kazandıktan sonra üretici işletmelerde görev almasıdır.
Kısaca süreci iki aşamada değerlendirerek sizlere "Lojistisyen Ne İş Yapar?" sorusunun hangi tarafta ve hangi tip işletmelerde çalışabileceğinden bahsettim. Lojistisyenlerin bu işletmelerde hangi görevleri alabileceği konusunda da tek bir cevap bulunmamaktadır. Şimdi Lojistik sektöründe içerisinde bulunabileceğimiz pozisyonları inceleyelim:
NOT: Aşağıda sıralanan pozisyonlarda mezun olur olmaz yüksek maaşla çalışmayı beklersek hayal kırıklığına uğrayabiliriz. Yeni mezun Lojistisyen; uzman yardımcısı/asistanı olarak asgari ücret veya bir miktar üzerinde değerlendirilmektedir.
- Lojistik Operasyon Müdürü: Taşıma talebinin ortaya çıkmasından, depolama, istifleme, elleçleme, paketleme veya fiyatlandırma gibi çeşitli aşamaların tamamı veya birkaçında aktif olarak süreç gözlemcisi olabilen "Komple Lojistisyen" diyebileceğimiz kişidir. Örneğin: Depoda hazır bulunan ürünlerin sevkiyata hazırlanması aşamasında, araçların rampalara yanaşması ile birlikte içinde bulunduğumuz süreçte ofis ile operasyon sahası arasında Operasyon Müdürü gözlemci olarak aktif rol oynayabilir.
- Lojistik Satış Yöneticisi/Müdürü: Mevcut müşteri profillerini analiz etmek, sınıflandırmak ve ziyaret planı oluşturmak, geri bildirimleri üst yönetime raporlamak, özel lojistik proje talepleri ile ilgili birebir müşteri ziyaretleri gerçekleştirip projeyi kesinleştirmek, talepleri ön taslak olarak hazırlayıp teklifleri değerlendirmek gibi aktif görevleri bulunmaktadır. Satış-ikna kabiliyeti yüksek, iletişim becerileri kuvvetli ve portföyü geniş kişiler bu görevlerde yer almaktadır.
- Lojistik Satınalma Yöneticisi/Uzmanı: Sorumlu olduğu ürünlerin yer aldığı tekliflerin hazırlık ve oluşum aşamalarında tedarikçiler/üreticiler ile irtibata geçilerek satınalma koşullarının belirlenmesi, ilgili birimlerin bilgilendirilmesi, portföy dışı ve/veya yeni ürünlerin araştırılması, gerektiğinde tedarikçi ve müşteri ile ilgili ödeme şekillerinin belirlenmesi süreçlerini yöneten kişidir.
- Lojistik Pazarlama Uzmanı/Yöneticisi: Bağlı bulunduğu Lojistik firmasının hizmetini daha kaliteli hale getirebilmek amacıyla tutundurma faaliyetlerini etkin kılacak ürün/hizmet karmasını ortaya çıkarmayı amaçlayan kişidir.
- Denizyolu/Havayolu/Karayolu/Demiryolu Operasyon Müdürü/Uzmanı: Lojistik hizmet sunan işletmeler taşıma modlarından mutlaka biri veya daha fazlasını hizmet portföyünde bulundurmaktadır. Taşıma İşleri Organizatörü (TİO) veya özmal taşıtlarıyla hizmet veren Lojistik firması fark etmeksizin bu departmanlar genellikle Lojistisyenlerin en çok çalıştığı pozisyonlardır.
- Lojistik Mühendisleri: Günümüz dünyasında değişen konjonktür Lojistisyenlerin "Çok Yönlü" olmalarını zorunlu kılmıştır. Sayısal kabiliyeti yüksek, yabancı dili çok iyi ve lojistik bilgisi olan (genellikle Endüstri Mühendisi) kişiler tarafından bu pozisyonlara alım yapılır. Bir Lojistik programından mezun kişinin bu adayların önüne geçebilmesi için mutlaka Sayısal Yöntemler, Yöneylem Araştırması, Proje Yönetimi, Üretim Yönetimi, Matematik ve İstatistik ağırlıklı donanımlara sahip olması gerekmektedir. Not: Dokuz Eylül Üniversitesi'nde Lojistik Mühendisliği eğitimi Yüksek Lisans düzeyinde verilmektedir.
Ek Kaynak: Ayrıca yurtdışında Lojistisyenlerin neler yapabildiği hakkında bilgi isterseniz yabancı kaynaklar oldukça fazla sayıda bulunmaktadır. "What Logistician do?" yazarak yabancı dildeki sitelerde rahatça bulabilirsiniz. Bunlardan bazıları:
- http://www.bls.gov/ooh/business-and-financial/logisticians.htm#tab-2
- http://www.yourfreecareertest.com/what-does-a-logistician-do.html
- http://money.usnews.com/careers/best-jobs/logistician
- http://www.truity.com/career-profile/logistician
